Algemene informatie

Iedere cyclus weer wordt het lichaam klaar gemaakt om een zwangerschap te verwelkomen. Gemiddeld hebben vrouwen een cyclus van 28 dagen. Echter tussen vrouwen is er veel variatie en ook niet iedere cyclus van een vrouw is even lang. Ziekte en stress kunnen een cycluslengte beïnvloeden (en dan vooral de tijd om tot ovulatie te komen; de folliculaire fase). Haast geen enkele vrouw heeft een tekstboek cyclus. We spreken van een regelmatige cyclus als deze zo ongeveer schommelt tussen de 25-35 dagen en dat er niet meer dan 3-5 dagen variatie is per maand. Zie in de illustratie hiernaast hoe een gemiddelde cyclus er uit ziet met daarin de verschillende fases benoemd.

Dag 1 van je menstruele cyclus is de dag dat je voor het eerst ongesteld wordt. 

Zie tevens richtlijn voor behandeling van ernstige stemmingsklachten rondom menstruatie PMS/PMDD

Welke vorm van hormonale anticonceptie past bij jou kan een lastige keuze zijn.  De meest voorgeschreven vorm is de combinatiepil met synthetische vormen van oestrogeen en progesteron. Het is belangrijk om te beseffen dat er veel verschillende soorten anticonceptie pillen op de markt zijn en dat mogelijk de ene soort pil beter voor jou werkt dan een andere. Dit komt onder andere door de verschillende samenstellingen. Dus zelfs binnen de groep combinatiepillen zijn er al veel verschillen.

Sindskort willen steeds meer vrouwen liever het hormoonspiraaltje gebruiken. Het hormoonspiraaltje bevat alleen een synthetische vorm van progesteron. Maar het is niet zo dat deze alleen lokaal in je baarmoeder hormonen afgeeft, wat soms nog wel wordt gedacht. En sommige vrouwen reageren juist sterker op alleen progesteron dan de combinatie met oestrogeen. Dus zoek samen met je huisarts uit wat werkt voor jou! Zie ook de keuzehulp van Rutgers: keuzehulp

Zie hiernaast een overzicht van hoe hormonale anticonceptie middelen in theorie werken. Bovenaan hoe het is bij iemand met natuurlijke cyclus (dus GEEN hormonale anticonceptie): ongeveer iedere 30 dagen fluctuaties van estradiol (vorm van oestrogenen) en progesteron. Bij gebruik combinatie pil (tweede figuur) synthetische hormonen stabiel hoog en lichaamseigen hormonen stabiel laag (er is veel inter-individuele variatie in hoeverre eigen hormonen helemaal laag zijn) en als derde een figuur voor hormoon spiraal: alleen synthetische vorm van progesteron. Bij veel vrouwen klopt het niet dat beide lichaamseigen hormonen dan stabiel laag blijven. Maar we weten nog niet bij wie dit wel zo is en bij wie niet.

De definitie van menopauze is dat een vrouw 12 maanden lang GEEN menstruatie moet hebben gehad en dan pas is ze volledig in de menopauze. De fase daar voorafgaand (de peri-menopauze) duurt echter een aantal jaar en daarin fluctueren de hormonen zeer onregelmatig en daardoor ook dat vrouwen juist dan allerlei klachten ervaren zoals hoofdpijn, slaapproblemen, agitatie en concentratieproblemen. Zie illustratie hiernaast

Voor richtlijnen van behandeling: NVOG website scroll naar beneden voor handige overzichtstabel!

Er zijn grofweg drie fases. De peri-menopauze (in illustratie hiernaast stage -2 en -1) waarin onregelmatige cycli veel voorkomen begint gemiddeld tussen de 35-45 jaar.

Er is  veel variatie tussen vrouwen en ook in individuele vrouwen is het lastig vast te stellen in welke fase ze zitten. Zie hiernaast de Straw stages voor de menopauzale fases, welke wetenschappelijk momenteel de best beschikbare diagnostische criteria zijn. 

Stage -5 is de puberteit en Stage +2 is post-menopauzaal.